زمانی که محصول تولید می شود، سالم رسیدن آن به دست خریدار و یا مصرف کننده، مهم ترین بخش تولید است. در صورتی که محصولی در هنگام جا به جایی و حمل و نقل آسیب ببیند، شرکت تولید کننده متحمل ضرر بسیاری خواهد شد. به همین دلیل برای نگهداری از محصولات، آنها را بسته بندی می کنند. بسته بندی هر محصول با توجه به ویژگی ها، نوع و اهمیت آن متفاوت خواهد بود. به طور مثال بسته بندی مواد غذایی با سایر وسایل به علت آلوده شدن متفاوت خواهد بود. همچنین اگر محصولی آسیب پذیر و شکستنی باشد، باید به نحوی متفاوت نسبت به سایر اجسام بسته بندی شود. در ادامه ی این مقاله از سایت پلی پارس تهران به بررسی نکاتی در مورد انتخاب نایلون مناسب برای بسته بندی هر محصول می پردازیم.
تاریخچه بسته بندی
از گذشته تاکنون انسان ها در حال جابجایی و نقل مکان برای یافتن محل بهتری برای زندگی بوده اند. حتی در زمان های قدیم که چیزی تحت عنوان صادرات، واردات، مبادله، خرید و فروش وجود نداشت، بسته بندی وسایل و محصولات رواج داشت. دلیل این موضوع نیاز بشر به بسته بندی مواد غذایی خود برای قابل حمل شدن آنها بود. برگ ها یا پوست حیوانات اولین وسایلی بودند که برای بسته بندی مورد استفاده قرار می گرفتند. با پیشرفت تکنولوژی و علم، نحوه بسته بندی و وسایل مورد استفاده برای آن دچار تحولات عظیمی شد. با انقلاب صنعتی و روی کار آمدن انواع نایلون ها، بشر دیگر قادر بود تا هر محصولی را که می خواهد، به هر نحوی که دوست دارد بسته بندی کرده و از آسیب دیدن آن جلوگیری کند.
بازار محصولاتی که برای بسته بندی کالاها مورد استفاده قرار می گیرند، مانند انواع نایلون ها، روز به روز گسترش یافت. از دلایل دیگر رشد این بازار، تاثیر بی مثال آن در جذب مشتری بود. زیرا در صورتی که کالایی به بهترین نحو بسته بندی شده باشد، مشتری برای خرید آن جذب می شود. امروزه نیز یکی از بخش هایی که بسیار مورد توجه کارخانه ها و تولیدکنندگان است، بسته بندی محصولات است. کیفیت و نوع بسته بندی بسیار برای آنها حائز اهمیت است. به این نحو که بعضی از آنها برای آنکه محصولاتشان بیشتر به فروش برسند، بسته بندی های خود را طراحی کرده تا در بازار رقابتی بی همتا و خاص باشند. علاوه بر میزان تاثیرگذاری بسته بندی بر سلامت محصول و میزان فروش آن، امروزه یکی از پرستیژهای کاری نیز محسوب می شود.
انواع مواد اولیه بسته بندی
بعد از استفاده از برگ و پوست حیوانات برای بسته بندی محصولات توسط انسان های نخستین، استفاده از کاغذ و مشتقات آن برای بسته بندی رواج یافت. موادی همچون مقوا که جزوی از محصولات کاغذی محسوب می شوند، همچنان نیز بسیار محبوب هستند. پس از آن قوطی های فلزی برای پک کردن محصولات در زمان حاکمیت ناپلئون بناپارت بسیار محبوب شدند و امروزه نیز برای بعضی از مواد غذایی از این نوع بسته بندی استفاده می شود. در ادامه با کشف محصولات پلاستیکی از جنس پلیمرها، استفاده از نایلون بسیار رواج یافت. با کشف نایلون تحولی بزرگ در صنعت بسته بندی رخ داد. روز به روز محصولات جدید و به صرفه تری از صنعت نایلون و پلاستیک ارائه می شود. در ادامه با جزئیات بسته بندی محصولات بیشتر آشنا خواهیم شد.
انواع بسته بندی بر اساس کاربرد
بسته بندی به طور کلی دارای سه مرحله اصلی است. در هر مرحله هدف خاصی مد نظر است و هر کدام از طبقه های بسته بندی کاربرد متفاوتی دارد. محصول مورد نظر در اولین مرحله بدون وجود واسطه ای، درون پک قرار می گیرد. هدف این مرحله به خصوص در بسته بندی صنایع غذایی، محافظت از محصول در برابر آلودگی های موجود است. نام این مرحله از بسته بندی، بسته بندی مصرفی یا اولیه است که معمولا از نایلون ها در این مرحله استفاده می شود. مرحله بعدی تقریبا برای بسته بندی تمامی محصولات مورد استفاده قرار می گیرد. در مرحله دوم هدف نوشتن اطلاعات محصول و افزودن زیبایی به بسته بندی محصول جهت جذب مشتری است. در مرحله نهایی محصولات بسته بندی شده به صورت پکیج در کنار هم قرار داده شده و بسته بندی می شوند تا حمل و نقل آنها آسان شده و از آسیب دیدن آنها نیز جلوگیری شود. محصولی که امروزه در تمامی مراحل بسته بندی کاربرد دارد نایلون است.
روش های بسته بندی
روش های بسته بندی را می توان به طریق های مختلف تقسیم بندی کرد. به طور مثال روش بسته بندی هر محصولی با دیگری متفاوت بوده، یعنی مواد غذایی دارای بسته بندی متفاوتی با سایر محصولات هستند. همچنین نوع مواد اولیه استفاده شده برای بسته بندی کالاها نیز از دیگر انواع روش های بسته بندی می باشد که این شیوه تقسیم کردن انواع بسته بندی، اصلی ترین روش می باشد. در بسته بندی کالاهای مختلف اشتراکات زیادی وجود داشته که گاها امکان جدا کردن آن ها از همدیگر وجود ندارد. اما زمانی که بسته بندی ها بر اساس نوع مواد اولیه تقسیم می شوند، نکات مختلفی در آنها وجود دارد که کاملا قابل تمایز هستند. رایج ترین محصولات اولیه مورد استفاده برای بسته بندی کالاها، شیشه، فلز و نایلون ها می باشد.
بسته بندی شیشه ای
شیشه ها یکی از موادی هستند که می توانند برای بسته بندی محصولات شیمیایی مورد استفاده قرار بگیرند، زیرا آن ها با هیچ ماده ای که درون محفظه شیشه باشد، واکنش نمی دهند. از نکات مثبت دیگری که محصولات شیشه ای دارند، امکان دیدن شدن محصول درون آنها است که به خریدار برای انتخاب کالای مورد نیاز خود کمک می کند. همچنین شیشه ها توانایی جلوگیری از ورود هرگونه آلودگی به کالا را داشته و آن محصول را از هر گونه فاسد شدن حفظ می کند. یکی دیگر از ویژگی های شیشه قابلیت ساخته شدن آن ها در انواع شکل ها و سایزها است. اما بسته بندی شیشه ای دارای معایبی نیز بوده که حساس بودن آن در برابر ضربه، فشار و حرارت از مهم ترین عیوب این نوع بسته بندی است. هزینه ی بالای شیشه ها نیز باعث شده تا کمتر از آن ها برای بسته بندی محصولات استفاده شود.
بسته بندی فلزی
این نوع بسته بندی قابلیت حفظ محصول در برابر فشار، تغییر دما، ضربه، آلودگی و .. را دارد. از نکات بسته بندی فلزی، مقاومت بالای آن برای جلوگیری از آسیب دیدن کالا است. فلز مورد استفاده در این نوع پک شامل فلزهایی از جنس آلومینیوم، آهن، قلع، روی و … می باشد. از عیوب این نوع بسته بندی می توان به محدودیت آن در شکل پذیری و همچنین از بین رفتن ویتامین و خواص مواد غذایی درون آنها در صورت خوردگی اشاره کرد.
بسته بندی پلاستیکی
نایلون ها یکی از پرمصرف ترین محصولات برای بسته بندی انواع وسایل و محصولات می باشند. این محصول دارای انواع مختلفی است که تقریبا هر کدام از آنها را می توان برای تمامی محصولات استفاده کرد. نایلون شیرینگ، یکی از انواع نایلون است که برای محکم کردن بسته بندی محصولات و جلوگیری از آسیب دیدن آنها استفاده می شود که بسیار به صرفه است. همچنین از این نوع نایلون برای بسته بندی محصولات مواد غذایی استفاده شده که به علت شفاف بودن آن، به شیک بودن بسته بندی کمک می کند. یکی دیگر از محصولاتی که با نایلون شیرینگ بسته بندی می شود، پک های بطری های آب و نوشیدنی های مختلف است.
فیلم استرچ یا استرچ فیلم یا سلفون نیز از دیگر محصولاتی است که در بسته بندی تمامی محصولات مورد استفاده است. قابلیت حفظ و نگهداری از اجسام مختلف را در برابر بسیاری از آسیب ها دارد. در نهایت نایلون حبابدار برای محصولاتی مورد استفاده قرار می گیرد که امکان آسیب دیدن آنها بسیار بالا است. به طور مثال در بسته بندی قطعات حساس کامپیوتری و یا محصولات شکستنی، نایلون حبابدار بسیار پرکاربرد است.